رئيس دانشگاه آزاد اسلامي استان چهارمحال و بختياري گفت: «چالش اصلي آموزش غيرحضوري در کشور دسترسي نداشتن بسياري از دانشجويان به بستر اينترنت و يا مشکل در تهيه ملزومات آن است.»

به گزارش روابط عمومي دانشگاه: استفاده از بستر آموزش مجازي و فراهم کردن زيرساخت آن در کشور از ملزومات پدافندي به حساب مي‌آيد و در شرايطي که نتوان به محيط فيزيکي آموزشي دسترسي پيدا کرد، مي‌توان از اين بستر به‌منظور انتقال دانش استفاده کرد. با توجه به افزايش پهناي باند ارتباطي اينترنت در سال‌هاي اخير و حرکت صنعت الکترونيک به سمت آموزش غيرحضوري و مجازي، لزوم فراهم‌سازي زيرساخت اين صنعت در دانشگاه‌ها احساس مي‌شود.

دانشگاه آزاد اسلامي در کشور ما همواره در تلاش بوده که بتواند با ارائه راهکارهاي جديد آموزشي و پژوهشي، قدم در رشد کشور بردارد و بتواند اين آموزش را در اختيار قشر وسيع‌تري از جامعه قرار دهد.

با شرايط ايجادشده در کشور به‌دليل شيوع ويروس‌ همه‌گير کرونا، ضرورت استفاده از بستر آموزش غيرحضوري بيش از پيش احساس مي‌شود و شايد اين بحران به تغييرات اساسي در روند آموزش در کشور منجر شود. به همين دليل، دانشگاه آزاد اسلامي مي‌تواند يکي از پيشگامان و سياست‌گذاران در اين عرصه باشد.

دکتر ابراهيم رحيمي، رئيس دانشگاه آزاد اسلامي استان چهارمحال و بختياري در گفتگو با خبرنگار آنا با ارائه گزارشي از عملکرد ستاد آموزش غير‌حضوري اين دانشگاه، مشکلات آموزش مجازي و غيرحضوري دانشگاهيان به‌ويژه دانشجويان را بيان کرده که در ادامه خواهيم خواند.

دانشگاه آزاد اسلامي چهارمحال و بختياري چه اقداماتي در ستاد آموزش غيرحضوري انجام داده است؟

دکتر رحيمي: آموزش غيرحضوري کلاس‌هاي درسي دانشگاه آزاد اسلامي استان چهارمحال و بختياري، بنا بر برنامه‌ريزي اعلام‌شده از سوي سازمان مرکزي دانشگاه آزاد اسلامي از همان روز نخست اعلام به صورت جامع و رسمي آغاز شد.

تيم پشتيباني فني سيستم آموزش غيرحضوري اين دانشگاه، قبل از اعلام نام کاربري و گذرواژه استادان و دانشجويان توسط واحد الکترونيک سازمان با اطلاع‌رساني جامع از رسانه‌ها از جمله وب‌سايت رسمي دانشگاه، ارسال پيامک و استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي مختلف اقدام به توجيه دانشجويان و استادان کرد و کتابچه‌هايي در قالب فايل‌هاي ديجيتال در اختيار آنان قرار گرفت.

در روزهاي نخست به دليل حجم بسيار بالاي اطلاعات کلاس‌ها و دانشجويان و شرايط ضرب‌الاجلي ايجادشده در دانشگاه به دليل شيوع ويروس کرونا، واحد الکترونيک سازمان مرکزي دانشگاه آزاد اسلامي در شرايط بسيار دشواري قرار گرفته و با وجود تلاش شبانه‌روزي همکاران، بسياري از اطلاعات کلاسي و دانشجويي در سيستم ثبت نشده و نام کاربري و گذر واژه بسياري از دانشجويان و استادان به‌منظور ثبت‌نام و حضور در کلاس‌ها از طرف سازمان ابلاغ نشده بود.

نخستين کلاس‌هاي درسي از بيستم اسفند ۹۸ به طور رسمي آغاز به کار کرده و استادان حتي با حضور يک يا دو نفر دانشجو به دليل فعال نشدن دسترسي بسياري از آنها به سيستم، اقدام به تشکيل کلاس کردند. در موارد بسياري حتي کلاس درسي بدون دانشجو تشکيل و فايل‌هاي آموزش ذخيره و براي دسترسي آفلاين در اختيار دانشجويان قرار گرفت.

ايجاد کلاس توجيهي براي استادان به منظور تسهيل روند آموزش غيرحضوري

اقدامات دانشگاه آزاد اسلامي استان چهارمحال و بختياري حتي در روزهاي قبل از اعلام رسمي سازمان براي متوقف نکردن روند آموزش آغاز شده بود. اين اقدامات نه تنها شامل ضدعفوني کردن مستمر محيط آموزشي و کاري بوده؛ بلکه براي فراهم‌سازي زيرساخت آموزش مجازي دانشجويان تلاش‌هاي شبانه‌روزي انجام شده است.

به منظور تسهيل روند آموزش غيرحضوري، چند کلاس براي استاداني که دسترسي شخصي به وسايل آموزشي از قبيل رايانه شخصي، ميکروفن، دوربين و تخته سفيد ندارند، ايجاد شد.

کميته اعضاي پشتيباني فني و مشاوره از ۱۶ نفر از افراد متعهد و آشنا به امور رايانه‌اي انتخاب شدند. وظيفه اين همکاران، پشتيباني و مشاوره تمام وقت به دانشجويان و همکاري با آنها براي آشنا شدن با سيستم آموزش غيرحضوري است.

تيم پشتيباني فني از نخستين ساعات اعلام کلاس‌ها به کمک تماس تلفني با استادان و دانشجويان و نيز ارتباط راه دور با صفحه نمايش رايانه شخصي آنها، مشکلاتي از قبيل متصل نشدن به سرور، کار نکردن ميکروفن، دوربين و غيره را برطرف کردند. اين اقدام براي جلوگيري از حضور فيزيکي افراد و رعايت بهداشت فردي انجام شد.

تيم پشتيباني به صورت اختصاصي با دانشجويان در ارتباط و به کمک تلفن و ارتباط اينترنتي با رايانه و تلفن همراه دانشجويان اقدام به راهنمايي و برطرف کردن مشکلات آنها مي‌کند. با وجود ارتباطات غيرحضوري تيم پشتيباني فني، افراد ديگري در محل اتاق فناوري اطلاعات دانشگاه به صورت حضوري مشکلات استادان و دانشجويان را برطرف مي‌کنند.

چه مشکلات و چالش‌هايي در راستاي آموزش غيرحضوري است؟

دکتر رحيمي: با وجود اقدامات و تلاش‌هاي‌ شبانه‌روزي در اين دانشگاه يک‌ سري از مشکلات همچنان باقي است. برخي از مشکلات پيش رو به مرور زمان و با همفکري همکاران  سازمان مرکزي و واحد الکترونيک قابل حل هستند؛ اما برخي از اين چالش‌ها، مشکلات زيرساختي در استان هستند که نيازمند عزم بزرگ‌تر به‌منظور مستحکم کردن پدافند آموزش کشور دارد.

شايد بسياري از مشکلات فعلي به مرور زمان و با به‌روزرساني سيستم آموزش مجازي در سيستم دانشگاه برطرف شود و مانع اصلي فعلي را بتوان شرايط بحراني ناگهاني در کشور ناميد.

اين مشکلات به‌طور خلاصه شامل ثبت نشدن اطلاعات همگي کلاس‌ها در سيستم، ثبت نشدن اطلاعات همگي استادان در سيستم، ثبت نشدن اطلاعات همگي دانشجويان در سيستم، مشکلات اتصال و خطاهاي ارسالي سيستم براي دانشجويان و استادان، ظرفيت محدود پهناي باند سيستم آموزش و ارسال خطاي ‌پر شدن کلاس براي برخي کدهاي درسي اعلام کرد.

دسترسي نداشتن به بستر اينترنت چالش اصلي آموزش غيرحضوري

دسته ديگري از مشکلات را مي‌توان با به‌روزرساني سيستم آموزش مجازي برطرف کرد که يکي از آنها در دسترسي نداشتن کارشناسان فناوري اطلاعات دانشگاه به بسياري از زيرقسمت‌هاي سيستم مربوط مي‌شود. به‌عنوان نمونه پس از تشکيل کلاس و ثبت‌نام دانشجويان، کارشناسان دانشگاه نمي‌توانند اطلاعات را تغيير دهند که اين منجر به توانايي نداشتن افراد به اضافه کردن دانشجويان مهمان و اصلاح اطلاعات مي‌شود و نيز امکان دريافت گزارش تعداد کلاس‌هاي تشکيل شده در طول هفته و يا روز در اختيار کارشناسان واحدها قرار ندارد.

با اين وجود، چالش اصلي آموزش غيرحضوري در کشور، به‌ويژه در استان چهارمحال و بختياري، دسترسي نداشتن بسياري از دانشجويان به بستر اينترنت و يا بضاعت نداشتن آنها در تهيه ملزومات آن است. به‌طوري‌که بسياري از آنها ناچار هستند کيلومترها راه طي کرده تا به کمک دفترهاي خدمات اينترنت به اطلاعات کلاس دسترسي پيدا کنند. اين مشکل هم روند اطلاع‌رساني را با مشکل مواجه مي‌کند و هم باعث دلسردي اين قشر از دانشجويان مي‌شود.

اميدواريم مسئولان سازماني با در نظر گرفتن اين چالش‌ها، راهنمايي‌هاي لازم را در اختيار اين واحدهاي دانشگاهي قرار دهند.

 پيشنهاد شما براي بهبود روند آموزش غيرحضوري چيست؟

دکتر رحيمي: با وجود مشکلات و چالش‌هاي مطرح شده، هنوز اين اعتقاد وجود دارد که حرکت به سمت آموزش غيرحضوري و يا به زبان بهتر آموزش ترکيبي مي‌تواند مزاياي بيشتري نسبت به معايب آن داشته باشد. اگر بتوان بستري را فراهم کرد که همه کلاس‌هاي درسي حضوري در آينده و حتي براي آغاز برخي از آنها به کمک فناوري‌هاي ضبط صدا و تصوير ذخيره و در اختيار دانشجويان قرار بگيرد.

اين کار مزاياي بسياري در اختيار دانشجويان و حتي واحدها قرار مي‌دهد. اين مزايا شامل آرشيو کردن اطلاعات کلاس‌ها و قراردادن آن به منظور مرور و يادآوري در اختيار دانشجويان، ايجاد رقابت بين استادان کشور به‌منظور گسترش و بهبود محتواي آموزش،‌ نظارت بر فعاليت کلاسي استادان و کنترل زمان‌بندي کلاس‌ها و ... است.

 در ساختار فعلي پيشنهادهايي که در راستاي بهبود آموزش مجازي مي‌توان مطرح کرد، اين است که اختيارات کارمندان آموزشي واحدهاي دانشگاهي را  به‌منظور ثبت اطلاعات استادان و دانشجويان و دريافت ليست کلاس‌هاي تشکيل شده به صورت روزانه و هفتگي افزايش دهند.

امکانات نرم‌افزار آموزش مجازي و اضافه کردن امکاناتي مانند تخته‌سياه مجازي، امکانات محاسباتي و برنامه‌نويسي آنلاين به منظور گسترش دروس فني و مهندسي افزايش داده  و مراکزي به‌منظور ارائه آفلاين‌فايل‌ها به دانشجويان به صورت سي دي مشخص کنند. براي استفاده بهتر همه دانشجويان شبکه‌هاي اجتماعي راه‌اندازي شود.